Berlińskie muzea od A do Z - Berliner Medizinhistorisches Museum der Charité (18)

W prowizorycznie w centrum Berlina wystawionym baraku, tymczasowo, urządzono skromną, acz wytrawną wystawę o człowieku, któremu ludzkość zawdzięcza swoje zdrowie, a masa jednostek życie. Gdyby unieść się w górę i spojrzeć z perspektywy ptaka zobaczylibyśmy biały kontener w morzu ludzkich organizmów. Rudolf Virchow jako polityk uważał, że ciało ludzkie jest państwem równouprawnionych komórek, z których każda jedna ma inne właściwości i funkcje czyli swój program. Rudolf Virchow jako lekarz stawiał sobie pytanie, co dzieje się z chorą komórką i jak on może na tym poziomie tę chorobę zwalczyć.

Germański Hipokrates. Nowator w obszarze higieny i jej wpływu na jakość i długość ludzkiego życia. Badacz tumorów i ognisk zapalnych. Kolekcjoner ludzkich organów. Przeprowadził w swoim życiu tysiące sekcji zwłok, gromadząc pokaźną kolekcję suchych i mokrych preparatów wystawianych w założonym przez siebie Muzeum Patologii - „patrzcie i zrozumcie, że można żyć świadomie, a dzięki temu dłużej”. Polityk walczący o modernizację pod względem higieny rozrastającego się mieszańcami Berlina. Wywalczył budowę kanalizacji, rzeźni, hal targowych, szkół, a wszystko to w celach zachowania higieny, która przedłużała ludziom życie.

Jego muzeum, które otwarto 27 czerwca 1899 roku do 1914 roku pokazywało na pięciu piętrach ponad 23 tysiące preparatów. Do II wojny światowej kolekcja rozrosła się do 35 tysięcy. Po wojnie przetrzebiona nie była wystawiana na pokaz, dopiero w 1998 roku zdecydowano się na nową instytucję przedstawiającą historię medycyny, pod której to skrzydłami wystawiono też ocaloną jej część nadając nowemu obiektowi nazwę Berliner Medizinhistorisches Museum der Charite (Berlińskie Medyczno-Historyczne Muzeum Charite). Aktualnie remontowane jest do 2023 roku, zastępczo otwarto przy Invalidenstrasse 86 kontener z małą wystawą o ojcu patologii i odkrywcy znaczenia komórki Rudolfie Virchowie.

Rudolf Virchow zrozumiał, że istnieje zależność pomiędzy zdrowiem człowieka, a jego pozycją społeczną. Medycynę widział przez pryzmat polityki i propagował ją wszędzie, także w niższych sferach społecznych. Urodził się 13 października 1821 roku Świdwinie i był jedynym synem kupca Carla i jego żony Johanny. Jako 18-latek rozpoczął studia medyczne w Berlinie, a jako 24-latek wygłosił swój pierwszy wykład na temat m.in. aktywności komórki i swojego poglądu o powstawaniu zapalenia żył, czym oburzył swoich słuchaczy. Pojęcia takie jak białaczka, thrombus (czyli zakrzep), ameloidoza czy embolia nauka zawdzięcza jemu. Jego kariera naukowa rozwijała się wzorcowo i w błyskawicznym tempie, wygłaszał prywatne wykłady, wydawał nawet własną gazetę, ukazującą się do dziś osiągając liczbę 450 egzemplarzy. Jednocześnie stawał się politykiem sprzeciwiającym się pruskiemu rządowi, który nie dbał według niego wystarczająco o higienę społeczeństwa. Jako uczestnik marcowej rewolucji w 1848 roku (Virchow budował barykady) stracił posadę i berlińskie mieszkanie. O swoją przyszłość nie musiał się martwić, parę uniwersytetów zaproponowało mu posadę. Zdecydował się na profesurę w instytucie anatomii patologicznej na uniwersytecie w Würzburgu, ale musiał jednak oficjalnie oświadczyć, że nie będzie się udzielał politycznie. Tutaj zaczął się jego najbardziej naukowo produktywny czas, a i prywatnie ożenił się z Rosą Mayer, z którą mieli sześcioro dzieci.

W 1856 roku pruski rząd w postaci ministra kultury Karla Otto von Raumera powołał Rudolfa na stanowisko profesora patologii w Berlinie, gdzie stworzono dla niego siedzibę – pierwszy instytut patologiczny w Niemczech. Już w tym samym roku ukazała się tzw. triada Virchowa nowatorsko opisująca przyczyny powstania zakrzepicy żylnej. Dzięki swojej teorii z 1855 roku „Omnis cellula e cellula” (każda komórka z komórki) ludzkość dowiedziała się, że choroby nie biorą się z czterech płynów ciała. I chociaż jego teoria była błędna, to jednak walnie przyczyniła się do rozwoju współczesnej patologii. On sam spierał się niesławnie z Ludwikiem Pasteurem, którego odkryć nie uznawał i był przeciwnikiem teorii ewolucji.

Zmarł w wieku 81 lat, osiem miesięcy po tym, jak spiesząc się na zebranie geograficznego towarzystwa naukowego wyskoczył z jadącego jeszcze tramwaju łamiąc sobie przy tym szyjkę kości udowej. W pogrzebie uczestniczyło tysiące Berlińczyków.

Co ciekawe dom, w którym zmarł, nie istnieje. W tym miejscu znajduje się wjazd do tunelu Tiergarten. Symboliczna otwartość i zachęta do zgłębiania choćby najczarniejszych i nieznanych przestrzeni.

W Berlińskim Medyczno-Historycznym Muzeum Charite byliśmy już parę lat temu. Nie wolno tam robić zdjęć i wstęp mają tylko dorośli. Słusznie. Widok preparatów, najróżniejszych, łącznie ze zniekształconymi embrionami jest trudny. Festiwal nauki, która wykorzystując ludzkie tragedie potrafi ulepszyć nam życie. I chwała za to Virchowowi, którego nazwisko jest do dziś w Berlinie wszechobecne.

Berliner Medizinhistorisches Museum
Chariteplatz 1
10117 Berlin

zamknięte do 2023 roku

tymczasowa wystawa w kontenerze przy Invalidenstrasse 86 otwarta do 3 lipca 2022 roku (wstęp bezpłatny)

Zdjęcia (13)

Komentarze (2)