2022
02
kwi
Szewcy-żartownisie i Chile
Niemcy, Calau
Przejechano 1014 km
Przyjeżdżamy do Calau głodni i nasze kroki kierujemy prosto do renesansowego ratusza na rynku. W jego podziemiach serwuje dania Włoch. Po raz pierwszy od dawien dawna można przemieszczać się bez masek, co wywołuje lekką konsternację. Parę miesięcy, a tak weszło w nawyk:) Między parkingiem a restauracją zdążyliśmy zauważyć, że w miasteczku rządzą małe chłopki. Gdy ukontentowani smakami opuszczamy gastronomiczny lokal, od razu kierujemy się w ich kierunku. Kim są te niezwykłe postacie?
Gero, margrabia Marchii Wschodniej, podporządkował około 963 roku tereny Łużyczan wpływom niemieckiego króla Ottona Wielkiego. Słowiańskość wypierana była sukcesywnie. O Calau po raz pierwszy wzmiankuje się w dokumencie Henryka III Dostojnego z 1279 roku. Miasteczko należało a to do rodziny Wettingów (XIV wiek), a to przez trzy stulecia do Habsburgów. Fontannę przed ratuszem zasilają w wodę drewniane rury z XV wieku. Mały chłopek świetnie się czuje na jej brzegu.
Miasteczko dwa razy trawił pożar, w 1565 i 1573 roku, do kolejnych zniszczeń przyczyniła się wojna 30-letnia. Na obrzeżach miasta istniało kiedyś leprozorium, a 21 lipca 1813 roku nocował w Calau sam Napoleon Bonaparte. To stąd po zaledwie trzech miesiącach urzędowania jako burmistrz wyjechał w 1850 roku do Chile aptekarz i polityk Carl Anwandter. Zasłynął założeniem pierwszego browaru w tym południowo-amerykańskim kraju, do dziś istniejącej kompani pożarniczej Germania, niemieckiego Clubu Aleman i w końcu w 1858 roku niemieckiej szkoły, której został dyrektorem i która po dziś dzień nosi jego imię. W Calau wspomina się i szanuje byłego burmistrza – i tutaj znajduje się szkoła nosząca jego imię, podobnie jak apteka, a w Muzeum Miasta można obejrzeć wystawę na temat życia Carla.
I to właśnie z XIX wieku wzięły się małe chłopki i tzw. Kalauer czyli kalambury. To szewce z miejscowej fabryki, którzy, jak to młodzi, opowiadali sobie w czasie długich nocnych zmian płaskie dowcipy, niewybredne żarty. Redaktor tutejszego czasopisma „Kladderadatsch” spisywał je i publikował pod tytułem „Nowości z Kalau”. Jak najbardziej znajdą się i tacy, którzy będą twierdzić, że słowo kalambur ma pochodzenie francuskie, a tym samym inny rodowód, jednak mieszkańcy Calau do dziś są pewni swego. Po miasteczku rozsianych jest 25 tablic, znajdują się one w historycznych miejscach, na zabytkach, w interesujących punktach, ale i przy prywatnych domach i opisują ich historię, oczywiście za pomocą kalamburu (tzw. Witzerundweg). Nie tylko, że właściciele mogli uczestniczyć w powstawaniu tekstu, każda tablica pilnowana jest przez małego szewca. Stał się on nieodłącznym symbolem i maskotką miasta.
Po kalamburach nastąpiła groza XX wieku. W czasie II wojny światowej miało zginąć w wyniku samobójstwa, zastrzelenia bądź w walkach 130 mieszkańców miasta. Jednym z nich był Joachim Gottschalk, niemiecki aktor ożeniony z Żydówką Metą, z którą miał syna Michaela. Ci ostatni mieli zostać deportowani do obozu koncentracyjnego. Łatwo można wyobrazić sobie rozpacz męża i ojca, rozpacz tak wielką, że prosił o deportację razem z nimi. Jednak Goebbels chciał wysłać go na front. Cała rodzina (z ośmioletnim dzieckiem) popełniła 6 listopada 1941 roku samobójstwo w domu w Berlinie-Grunewaldzie. Dziś w miejscu, gdzie stał kiedyś dom rodzinny Gottschalka (właśnie w Calau urodzonego) stoi jego pomnik. Parę kroków dalej natrafiamy na opuszczony budynek, wyglądający na szkołę, z nieczynnym basenem. Nie próbujemy jednak wejść do środka. Mijając rondo, które wygląda jak motorowa rozpędzona karuzela zaglądamy na cmentarz żołnierzy radzieckich, mijamy średniowieczny krzyż pokutny i docieramy na teren nieistniejącego już zamku. Uroku okolicy dodają stare domki z przyblakłymi szyldami. W pobliżu kościoła odnajdujemy w końcu muzeum, w którym przypomina się o chilijskim emigrancie. W Calu przez płot zajrzymy jeszcze do innego muzeum „Mobilny świat Wschodu” z wystawą ok. 150 pojazdów od rowerów po samochody produkowanych po II wojnie światowej do upadku socjalizmu w Polsce, Czechosłowacji, na Węgrzech i w Związku Radzieckim. Niestety zamknięte, jednak parę pojazdów stoi na zewnątrz.
A my dotrzemy za chwilę do najwspanialszego samochodu, który będzie nam dane tego dnia zobaczyć ... 
Gero, margrabia Marchii Wschodniej, podporządkował około 963 roku tereny Łużyczan wpływom niemieckiego króla Ottona Wielkiego. Słowiańskość wypierana była sukcesywnie. O Calau po raz pierwszy wzmiankuje się w dokumencie Henryka III Dostojnego z 1279 roku. Miasteczko należało a to do rodziny Wettingów (XIV wiek), a to przez trzy stulecia do Habsburgów. Fontannę przed ratuszem zasilają w wodę drewniane rury z XV wieku. Mały chłopek świetnie się czuje na jej brzegu.
Miasteczko dwa razy trawił pożar, w 1565 i 1573 roku, do kolejnych zniszczeń przyczyniła się wojna 30-letnia. Na obrzeżach miasta istniało kiedyś leprozorium, a 21 lipca 1813 roku nocował w Calau sam Napoleon Bonaparte. To stąd po zaledwie trzech miesiącach urzędowania jako burmistrz wyjechał w 1850 roku do Chile aptekarz i polityk Carl Anwandter. Zasłynął założeniem pierwszego browaru w tym południowo-amerykańskim kraju, do dziś istniejącej kompani pożarniczej Germania, niemieckiego Clubu Aleman i w końcu w 1858 roku niemieckiej szkoły, której został dyrektorem i która po dziś dzień nosi jego imię. W Calau wspomina się i szanuje byłego burmistrza – i tutaj znajduje się szkoła nosząca jego imię, podobnie jak apteka, a w Muzeum Miasta można obejrzeć wystawę na temat życia Carla.
I to właśnie z XIX wieku wzięły się małe chłopki i tzw. Kalauer czyli kalambury. To szewce z miejscowej fabryki, którzy, jak to młodzi, opowiadali sobie w czasie długich nocnych zmian płaskie dowcipy, niewybredne żarty. Redaktor tutejszego czasopisma „Kladderadatsch” spisywał je i publikował pod tytułem „Nowości z Kalau”. Jak najbardziej znajdą się i tacy, którzy będą twierdzić, że słowo kalambur ma pochodzenie francuskie, a tym samym inny rodowód, jednak mieszkańcy Calau do dziś są pewni swego. Po miasteczku rozsianych jest 25 tablic, znajdują się one w historycznych miejscach, na zabytkach, w interesujących punktach, ale i przy prywatnych domach i opisują ich historię, oczywiście za pomocą kalamburu (tzw. Witzerundweg). Nie tylko, że właściciele mogli uczestniczyć w powstawaniu tekstu, każda tablica pilnowana jest przez małego szewca. Stał się on nieodłącznym symbolem i maskotką miasta.
Po kalamburach nastąpiła groza XX wieku. W czasie II wojny światowej miało zginąć w wyniku samobójstwa, zastrzelenia bądź w walkach 130 mieszkańców miasta. Jednym z nich był Joachim Gottschalk, niemiecki aktor ożeniony z Żydówką Metą, z którą miał syna Michaela. Ci ostatni mieli zostać deportowani do obozu koncentracyjnego. Łatwo można wyobrazić sobie rozpacz męża i ojca, rozpacz tak wielką, że prosił o deportację razem z nimi. Jednak Goebbels chciał wysłać go na front. Cała rodzina (z ośmioletnim dzieckiem) popełniła 6 listopada 1941 roku samobójstwo w domu w Berlinie-Grunewaldzie. Dziś w miejscu, gdzie stał kiedyś dom rodzinny Gottschalka (właśnie w Calau urodzonego) stoi jego pomnik. Parę kroków dalej natrafiamy na opuszczony budynek, wyglądający na szkołę, z nieczynnym basenem. Nie próbujemy jednak wejść do środka. Mijając rondo, które wygląda jak motorowa rozpędzona karuzela zaglądamy na cmentarz żołnierzy radzieckich, mijamy średniowieczny krzyż pokutny i docieramy na teren nieistniejącego już zamku. Uroku okolicy dodają stare domki z przyblakłymi szyldami. W pobliżu kościoła odnajdujemy w końcu muzeum, w którym przypomina się o chilijskim emigrancie. W Calu przez płot zajrzymy jeszcze do innego muzeum „Mobilny świat Wschodu” z wystawą ok. 150 pojazdów od rowerów po samochody produkowanych po II wojnie światowej do upadku socjalizmu w Polsce, Czechosłowacji, na Węgrzech i w Związku Radzieckim. Niestety zamknięte, jednak parę pojazdów stoi na zewnątrz.
A my dotrzemy za chwilę do najwspanialszego samochodu, który będzie nam dane tego dnia zobaczyć ...
Zdjęcia (32)
Komentarze (1)
marianka - 2023-04-03 08:00Oooo nie wiedziałam, że kalambury to stąd! Uwielbiam!
Zasoby: 
34.378 
22.044 
1.100.612 
3.423 
